Recykling papieru, tworzyw sztucznych czy szkła jest normą. Niewiele osób wie jednak, że do ponownego wykorzystania nadaje się znacznie więcej materiałów. Zaliczyć do nich można między innymi najrozmaitsze metale szlachetne. Być może na pierwszy rzut oka nie brzmi to jak działalność o dużym znaczeniu dla środowiska, ale jest wręcz przeciwnie. To nie tylko surowce do produkcji pierścionków, kolczyków i naszyjników – tak na prawdę występują wszędzie wokół nas. Właśnie dlatego warto zrobić wszystko, żeby dało się je wykorzystać ponownie.
Spis treści
Od aparatów fotograficznych po katalizatory
Metale szlachetne wykorzystywane do wyrobu biżuterii to tylko niewielka część całości zastosowania. Najwięcej da się ich odzyskać z katalizatorów. Do ich produkcji używa się przede wszystkim cennych platynowców i to w bardzo dużej ilości. Srebro ma szerokie zastosowanie w przemyśle fotograficznym, a złoto w stomatologii oraz elektronice. W 2010 do wyprodukowania 1300 mln telefonów komórkowych potrzeba było 325 ton złota! Większość można by odzyskać, gdyby tylko zużyty sprzęt był odpowiednio utylizowany. Zarówno wydobycie, jak i przetworzenie metali szlachetnych pochłania nieporównywalnie więcej energii i kapitału, niż ich recykling.
Jak pozyskać metale?
Platynę, pallad, rod i iryd odzyskuje się między innymi przez procesy elektrolityczne, czyli zastosowanie elektryczności do wprowadzenia zmian w strukturze chemicznej. Złoto podlega elektrorafinacji w temperaturze powyżej 1000 stopni. Można także użyć kwasu solnego lub wody królewskiej, która rozpuszcza inne pierwiastki. Materiały zawierające srebro spala się, aż do uzyskania popiołu, z którego klarują się cenne cząsteczki. Ponieważ to z katalizatorów samochodowych i reaktorów przemysłowych da się uzyskać najwięcej metali, właśnie ich skup podlega regulacjom. Może się odbywać w systemie “telquel” (cena od sztuki lub wagi) lub z zastosowaniem przeliczenia na zawartość kruszców.
Ponowne wykorzystanie
Oddanie zużytego sprzętu, a nawet niechcianej biżuterii do recyklingu to szansa na drugie życie dla każdej cząsteczki wartościowych pierwiastków. Aż strach pomyśleć, ile ton złota, srebra i platyny zalega na wysypiskach złomu, w nieużywanych samochodach, aparatach czy telefonach… Odzyskane metale szlachetne mogą zostać ponownie wykorzystane, bez większej szkody dla ich właściwości. To ogromna oszczędność dla gospodarki oraz wytchnienie dla Ziemi, której nie zatruwa się uporczywym poszukiwaniem kolejnych źródeł wydobycia.
Rynek odzysku metali szlachetnych wydaje się być przyszłościowy, bo powszechnie znane złoża są na wyczerpaniu. Mimo to, w Polsce tego typu działalność dopiero raczkuje. Dzięki większej świadomości ekologicznej obywateli, być może już wkrótce uda się konkurować z Europą Zachodnią pod względem tego typu recyklingu.
