W Internecie, prasie i telewizji coraz częściej pojawia się temat recyklingu tworzyw sztucznych. Okazuje się, że nie jest to wcale takie proste. Z pewnością każdy z nas zauważył, jak sąsiedzi wyrzucają butelkę po napoju do kontenera na papier. Niestety większość społeczeństwa nie zdaje sobie sprawy, że tego typu opakowania otrzymują drugie życie. Co można wykonać z przetworzonego plastiku i dlaczego jest to tak ważne? W tym artykule odpowiadamy na nurtujące pytania.
Spis treści
Recykling plastiku – dlaczego jest tak istotny?
Plastik (potoczna nazwa tworzywa sztucznego) jest jednym z wynalazków, który na stałe odmienił oblicze świata. Jest tanim w produkcji, uniwersalnym, trwałym i przede wszystkim, podlegającym recyklingowi tworzywem. Trudno wyobrazić sobie obecnie życie bez niego, w końcu zdążyliśmy już wytworzyć go tyle, że mógłby pokryć powierzchnię całej naszej planety. Ponadto z danych Głównego Urzędu Statystycznego (GUS) wynika, że Polacy wytwarzają coraz więcej śmieci. Zwiększona konsumpcja dóbr sprawia, że jako społeczeństwo generujemy i będziemy generować ogromne ilości odpadów. Nie bez powodu naukowcy twierdzą więc, że żyjemy obecnie w erze plastiku.
Z tworzyw sztucznych produkować można dosłownie wszystko – od butelek przez urządzenia elektroniczne aż po części samolotów lub rakiet kosmicznych (w rakiecie Angara-A5 zastosowano plastikowe rury doprowadzające paliwo, co umożliwiło zmniejszenie masy pojazdu). Nie zapomnijmy jednak, że tak duża produkcja tworzyw może powodować znaczne problemy dla naszego środowiska. W tym miejscu warto podkreślić kilka zalet płynących z recyklingu plastiku.
Proces powtórnego przetwarzania plastiku generuje nieporównywalnie mniejsze koszty oraz wymaga znacznie mniejszych zasobów energii niż pozyskiwanie surowców. Kolejną istotną kwestią jest fakt, że tworzywa sztuczne powstają z różnych pochodnych ropy naftowej, której ilości na świecie są bardzo ograniczone. Sam proces wydobycia i rafinacji jest bardzo kosztowny. Recykling plastiku ma zatem zbawienny wpływ na światową ekonomię.
Sama segregacja pozwala zminimalizować ilość odpadów, uprościć proces przechowywania oraz utylizacji śmieci. Warto tutaj wspomnieć, że tworzywo to jest niestety wyjątkowo mało biodegradowalne – jego rozkład może trwać szacunkowo od stu do nawet tysiąca lat. Dodatkowo rozkładający się plastik wydziela do środowiska toksyczne substancje. Na szczęście udało się nam jako ludzkości opracować skuteczne metody recyklingu plastikowych odpadów.
Na czym polega recykling plastiku?
W ostatnich latach tworzywa sztuczne stały się obiektem szczególnej troski ekologów na całym świecie. Większość państw posiada regulacje prawne dotyczące obowiązku recyklingu plastikowych produktów. Co więcej, również ekologowie oraz osoby zajmujące się ochroną środowiska podkreślają od lat znaczenie selektywnej zbiórki odpadów oraz jej rolę w ograniczaniu ilości śmieci trafiających na wysypiska. Odpady najczęściej podlegające recyklingowi, to butelki oraz folie służące do pakowania. Materiały używane do ich produkcji to pięć najbardziej powszechnych rodzajów plastiku, czyli:
PET – politereftalan etylenu
PE – polietylen,
PP – polipropylen,
PS – polistyren,
PVC – polichlorek winylu.
Takie śmieci mogą zostać przetworzone na jeden z kilku sposobów: pirolizy (czyli rozkładu termicznego bez użycia tlenu), hydrokrakingu (inaczej rozkładu polipropylenu w obecności wodoru), lub zgazowania (wtedy plastik zostaje rozłożony do produktów gazowych). Warto zauważyć, że recykling plastiku jest wieloetapowym procesem, który zaczyna się już na segregacji odpadów.
Wszędzie można znaleźć obecnie kosze na odpowiednie odpady, co w znacznym stopniu ułatwia skuteczną i systematyczną segregację odpadów podlegających recyklingowi. Gdyby ktoś miał wątpliwości, co do recyklingu – jego zasady w sposób dokładny określa Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 29 grudnia 2016 roku w sprawie szczegółowego sposobu selektywnego zbierania wybranych frakcji odpadów (Dz.U. 2017 poz. 19).
To właśnie ten dokument zapoczątkował, obowiązujący na całym terenie Rzeczypospolitej, Jednolity System Segregacji Odpadów (JSSO). Ideom stojącym za ustanowieniem takiego dokumentu przyświecały następujące założenia:
- Ograniczenie ilości wytwarzanych odpadów.
- Wyznaczenie poszczególnych kanałów strumieniowania odpadów celem ponownego ich wykorzystania.
- Obróbka termiczna (bądź chemiczna) odpadów.
- Składowanie i magazynowanie.
- Uregulowanie odpowiedzialności za wyprodukowane śmieci, koszty procesu utylizacji odpadów powinien ponosić ich producent.
Utylizacja plastiku – co z niego powstaje?
Plastik przetwarzany w ramach recyklingu może służyć do wytworzenia wielu użytecznych przedmiotów. Ze wspomnianych powyżej tworzyw z recyklingu można ponownie wytworzyć:
- meble ogrodowe,
- ubrania wykonane z polaru (średnio do wykonania jednej bluzy polarowej trzeba zaledwie trzydziestu pięciu butelek PET),
- opakowania,
- butelki,
- sprzęt turystyczny,
- olej opałowy,
- zabawki dla dzieci,
- ogrodzenia,
- ramy okienne,
Plastik pochodzący z odzysku ma również inne zalety poza ochroną środowiska. Jest to materiał niezwykle tani, plastyczny oraz wytrzymały. Dzięki użyciu przetworzonych ponownie przedmiotów nie eksploatujemy dodatkowo innych dóbr, tak więc recykling przyczynia się do ograniczenia zużycia surowców naturalnych (których, jak wiemy, jest na świecie ograniczona ilość).
Jak segregować odpady plastikowe?
Dla wielu osób temat segregacji odpadów nadal jest czymś dziwnym lub niepotrzebnym. Po co przecież trudzić się i podejść kilka metrów dalej do żółtego kosza, aby pozbyć się butelki po napoju? Jest to, niestety, błędne myślenie. Poprzez edukację oraz liczne kampanie społeczne uświadamia się społeczeństwo, że warto dbać o środowisko. W dzisiejszych czasach troszczenie się o planetę na szczeblu jednostkowym jest proste. Praktycznie wszędzie napotkać można kosze na odpadki o różnych kolorach. Oto krótka ściąga, do jakiego pojemnika należy wrzucać poszczególne rodzaje odpadów:
- do niebieskiego należy wrzucać papier,
- do zielonego wrzucamy szkło,
- w żółtym znajdują się odpady plastikowe i metale,
- do brązowego można wrzucać bioodpady,
- w czarnym znajdują się odpady zmieszane.
Jak widać, plastiki powinniśmy utylizować, wrzucając je do żółtych koszy na odpadki. Możemy wrzucać tam:
- odkręcone i zgniecione plastikowe butelki po napojach (ważne by nie miały w środku żadnej zawartości),
- plastikowe opakowania po produktach spożywczych (również opróżnione),
- opakowania wielomateriałowe (jak na przykład kartony po mleku),
- opakowania po środkach czystości (płyny do mycia, proszki do prania),
- plastikowe torby, reklamówki i różnego rodzaju folie.
Recykling plastiku a zdrowie
Dbając o środowisko, troszczymy się również o nasze zdrowie. Gdzieniegdzie krążą opowieści o tym, że butelki plastikowe pochodzące z recyklingu zawierają liczne toksyczne związki chemiczne oraz stanowią źródło mikroplastiku. To mit. Butelki wytworzone z plastiku pochodzącego z recyklingu są produkowane w zgodzie z unijnymi standardami. Nie mogą zawierać żadnych związków, które mogłyby wchodzić w reakcje ze sprzedawaną w nich wodą.
Korzystanie z przedmiotów wytworzonych z przetworzonego plastiku nie niesie negatywnych efektów dla organizmu i zdrowia. Mowa oczywiście o tych rodzajach plastiku, które są dopuszczone do stosowania w przemyśle spożywczym i farmaceutycznym (tak jak, wspomniany już PET). Są oczywiście rodzaje tworzyw sztucznych szkodliwych dla zdrowia – dla przykładu polichlorek winylu (PCV) jest wyjątkowo toksyczny i niebezpieczny dla ludzi.
Najczęściej jednak to nie sam plastik jest toksyczny, a winę za to ponoszą rozmaite komponenty i wzmacniacze chemiczne dodawane do plastiku podczas produkcji. Niemniej nikt nie robi z PCV butelek na napoje oraz pojemników na żywność, także możemy spać spokojnie i nadal korzystać z dobrodziejstw oferowanych nam przez ten wyjątkowy materiał, jakim jest plastik.
