Tworzywa sztuczne wykorzystuje się obecnie w praktycznie każdej dziedzinie życia – od produkcji opakowań po loty kosmiczne. Bardzo trudno wyobrazić sobie obecnie świat bez tych materiałów. Niektórzy ekologowie alarmują, że nadmierna produkcja tworzyw sztucznych może stanowić problem dla naszej planety. Jak podano w raporcie EEA (European Economic Area), dotyczącym tworzyw sztucznych – pomimo zwiększenia społecznej świadomości w temacie ekologii, nadmierne usuwanie sztucznych odpadów do środowiska jest palącą kwestią. Brzmi to oczywiście jak koszmarna wiadomość, jednak ludzkość nie pozostaje bierna w obliczu tego rodzaju zagrożeń dla ekosystemu. Naukowcy są w stanie nieustannie modernizować sposoby recyklingu tworzyw sztucznych. Czym jednak jest sam proces recyklingu? W tym artykule odpowiadamy na nurtujące pytania.
Spis treści
Recykling tworzyw sztucznych – na czym polega?
Pierwszorzędnym celem recyklingu jest ograniczenie zużycia surowców naturalnych, których pula w dużej mierze jest ograniczona. Nie można jednak zapominać o drugiej równie istotnej roli tego procesu, którą jest zmniejszenie ilości odpadów. Warto pamiętać, że recykling jest procesem wieloetapowym. Rozpoczyna się już na etapie segregacji odpadów, kończy zaś na przetwarzaniu. Każdy z tych etapów jest równie istotny, co pozostałe. Segregacja i sortowanie pozwalają na oddzielenie od siebie poszczególnych rodzajów odpadów.
Następny etap polega na rozdrabnianiu tworzyw oraz ich separacji. Niektóre typy odpadów, w szczególności te produkowane ze szkła i tworzyw sztucznych, wymagają również mycia. Finalnym etapem procesu jest tak zwane wytłaczanie, czyli technologiczny proces polegający na wytwarzaniu długich elementów z tworzyw sztucznych, w tym także tych poddanych procesowi recyklingu. W wyniku tego działania tworzone są między innymi folie bądź rury. Typy recyklingu tworzyw sztucznych można pogrupować na kilka rodzajów. Są to metody materiałowe, surowcowe, chemiczne, termiczne lub organiczne.
Typy recyklingu tworzyw sztucznych – jakie są?
- piroliza, znana również jako destylacja rozkładowa, jest procesem recyklingu zachodzącym przy użyciu wysokich temperatur bez obecności tlenu. W wyniku zastosowania tego procesu mogą pojawić się produkty gazowe, a znaczna większość recyklingowanego materiału pozostaje w formie stałej.
- hydrokraking – jest to metoda rozkładu polipropylenu w obecności wodoru. W efekcie zastosowania tej metody można uzyskać surowce, takie jak: gaz płynny, benzynę hydrokrakingową lub frakcje olejowe. Warto wspomnieć, że przez swoją elastyczność można bardzo łatwo sterować procesem tak, aby uzyskać pożądane rezultaty.
- zgazowanie – podczas stosowania tej metody recyklingu plastik rozkłada się do produktów gazowych. Paliwo jest poddawane procesom termicznym przy użyciu kontrolowanej ilości pary wodnej bądź powietrza. Niestety – podczas realizacji tej metody część surowca może ulec utracie.
Jak segregować tworzywa sztuczne?
Szczegółowy sposób segregacji określa rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 29 grudnia 2016 r. Rozszerzeniem tego rozporządzenia stało się ustanowienie JSSO, czyli Jednolitego Systemu Segregacji Odpadów, który zaczął obowiązywać na terenie Rzeczypospolitej od dnia 1 lipca 2017 roku. Najważniejszym założeniem tego aktu było oddzielenie surowców od odpadów, które nie nadają się do powtórnego przetworzenia. Materiały te możemy sklasyfikować na pięć kategorii:
- metale
- tworzywa sztuczne,
- papier,
- opakowania szklane
- materiały biodegradowalne.
Istnieje również rozgraniczenie na szkło kolorowe oraz białe, nie jest to jednak ogólnie przyjęta norma segregacji. Każdy z materiałów podlegających recyklingowi powinien być wyrzucany do odpowiednio kontenera na odpady. Aby ułatwić proces recyklingu, przyjęto że kontenery te posiadają oznaczenia kolorystyczne odpowiadające rodzajom tworzyw. Do niebieskiego pojemnika można wyrzucać papier, który nie jest wilgotny, karton lub ulotki. Do żółtych kontenerów należy wrzucać metale oraz tworzywa sztuczne, czyli puszki po napojach lub butelki PET. Do zielonych pojemników powinno wrzucać się szklane butelki lub słoiki. Odpady biodegradowalne znajdą swoje miejsce w koszach o kolorze brązowym. Na koniec został nam jeszcze kolor czarny – pojemniki o takiej barwie służą do składowania odpadów zmieszanych.
Jakie tworzywa sztuczne podlegają pod recykling?
Warto wiedzieć, że nie wszystkie tworzywa sztuczne podlegają recyklingowi. Jeśli chodzi o plastik, to wyłącznie dwa pierwsze rodzaje, czyli PET i PE-HD nadają się do ponownego przetworzenia. Pięć kolejnych typów plastiku posiada natomiast znikomą, bądź nawet ujemną, wartość przetwórczą. Plastik PET to tworzywo, które obecnie pojawia się niemal wszędzie. Szczególnie często wykorzystywany jest do produkcji opakowań na żywność i napoje (butelki na wodę, pojemniki na jogurty, folie do pakowania ect.).
Z plastiku typu PE-HD, czyli polietylenu wysokiej gęstości, produkowane są zazwyczaj nakrętki do butelek, folie do pakowania żywności, reklamówki lub nawet rury kanalizacyjne. Jeśli chodzi zaś o odpadki, których pod żadnym względem nie należy wyrzucać do kontenerów recyklingowych, to są to przede wszystkim opakowania z zawartością. Wiele osób niestety o tym zapomina, ale koniecznością jest opróżnienie pudełek czy butelek. Do ponownego przetworzenia nie nadają się również takie rzeczy, jak resztki tapet, artykuły higieniczne, brudny lub rozmoczony papier, foliowany papier z folderów reklamowych, oraz zwierzęce odchody. Do tego nie należy też wyrzucać do kontenerów pełnych opakowań na leki, szkła żaroodpornego oraz ceramiki, termometrów lub sprzętu elektronicznego (jak monitory lub zepsute telefony). Lista jest oczywiście dłuższa.
Może nam wydawać się, że proces recyklingu tworzyw sztucznych to czarna magia – jednak nie ma nic bardziej mylnego. Jeśli ktoś obawia się w procesie opierać wyłącznie na własnym osądzie oraz zdrowym rozsądku, to kwestie dotyczące recyklingu są jasno i klarownie wyjaśnione w rozporządzeniu. Należy pamiętać, że w tym procesie najważniejsza jest systematyczność i regularność. Tylko dzięki nam będziemy w stanie znacząco ograniczyć produkcję odpadów, oraz sprawimy że surowce naturalne będą wyczerpywać się w wolniejszym tempie. Naszymi działaniami możemy pomóc planecie, a samo stosowanie się do segregowania śmieci nie będzie kosztować nas zbyt wiele.
