W ostatnich latach coraz częściej w mediach poruszane są kwestie związane ze zmianami klimatycznymi. Słyszymy o problemach dotyczących rosnącego zanieczyszczenia powietrza, degradacji raf koralowych czy wymieraniu gatunków. Innym skutkiem obserwowanej przez nas obecnie zmiany klimatu jest topnienie lodowców, co niesie ze sobą nieodwracalne konsekwencje zarówno dla środowiska naturalnego, jak i otoczenia turystyczno-krajobrazowego.
Topnienie lodowców – jakie są jego przyczyny?
Jednym z tematów, o którym często mówią aktywiści klimatyczni, jest topnienie lodowców. Przypominają oni o tym, że proces topnienia powodujemy w dużej mierze my, ludzie. Jakie działania konkretnie przyczyniają się do niszczenia elementu naszej przyrody, jakim są lodowce?
Ziemia stale zmienia swoje właściwości – zmniejsza się jej współczynnik odbicia, retencja wody i wiele innych wskaźników, które mogą spowodować topnienie mas lodu. Istotny wpływ mają również wahania promieniowania słonecznego, czyli inaczej tzw. „aktywność słońca”. Ewoluuje także parametr orbity ruchu Ziemi wokół słońca czy skład ziemskiej atmosfery.
Nie zapominajmy jednak, że najczęściej wspomina się o ociepleniu klimatu, za które odpowiedzialny jest człowiek – opisywany proces postępuje m.in. z powodu spalania paliw kopalnych, wycinki lasów czy produkcji cementu.
Jakie są skutki topnienia lodowców?
Wiele ośrodków badawczych próbuje sformułować wiarygodne prognozy dotyczące efektów topnienia lodowców. Nie jesteśmy w stanie dokładnie przewidzieć, jak zachowa się natura, ponieważ system wzrostu średniej temperatury Ziemi dokonuje się coraz szybciej.
Sytuacja zmienia się dynamicznie, ale to, co możemy ustalić, to m.in. przyszła sytuacja oceanów. Już dziś wiemy, że topniejący lód znacząco podnosi ich poziom. Eksperci sporządzili mapę, która ukazuje, jak przesuwa się linia brzegowa, w miarę podnoszenia się poziomu wód. Z powodu topnienia lodowców zagrożona jest również sytuacja roślin i zwierząt.
Najbardziej dotknięte tą trudną sytuacją są renifery, pingwiny oraz niedźwiedzie polarne, ponieważ znacząco ograniczono ich powierzchnie życia. Stworzenia te z czasem mają coraz mniejsze miejsce do mieszkania i polowań. Wyższa temperatura powoduje stopniową likwidację rosnących porostów, które są głównym pożywieniem reniferów, a wszelkie pasożyty zyskują coraz lepsze warunki do rozwoju.
Topnienie lodowców sprawia również, że ludzkie zasoby wodne stale maleją. Dzieje się tak, ponieważ słodka woda, która jest zamknięta wewnątrz lodowca, pod wpływem temperatury, uwalnia się do oceanu. Innym czynnikiem, który szczególnie dotknie człowieka, będą tzw. powodzie lodowcowe.
Gdzie i jak szybko topnieją lodowce?
W tym momencie topnienie lodowców jest zjawiskiem, na którym cierpi niemal cały świat. Są jednak regiony, które odczują to znacznie bardziej dotkliwie. Szacuje się, że lód pokrywa około jedenaście procent wszystkich obszarów na Ziemi. Największe lodowce, które zmieniają swoje położenie i topnieją, znajdują się w Arktyce, na Grenlandii oraz na Antarktydzie.
Jeśli chodzi o tempo zachodzących zmian, to niestety – z roku na rok coraz szybciej tracimy tę ważną część naszego środowiska naturalnego. Jeszcze w latach siedemdziesiątych lodowce traciły około dwadzieścia centymetrów grubości. Dziś jest to około metra.
Tempo zmian jest zawrotne, zatem z wieloma lodowcami musimy pożegnać się bezpowrotnie. Dla przykładu lodowiec Smith cofa się o osiemdziesiąt trzy procent szybciej niż w latach dziewięćdziesiątych. Traci on również ponad sto milionów ton lodu w przeciągu dwunastu miesięcy.
Czy istnieją pozytywne skutki topnienie lodowców?
Analizując etapy topnienia lodowców, nietrudno stwierdzić, że jego skutki są bardzo niebezpieczne dla całej planety. Mimo że najczęściej mówi się o negatywnych skutkach topnienia, znaleźć można również pozytywne strony takich zmian. Największym plusem tej sytuacji jest dostawanie się ogromnych dawek żelaza do oceanów.
Ta substancja jest nieoceniona, jeśli chodzi o odżywienie i wzrost żywych organizmów. Nadal czekamy na rzetelne badania, które mogłyby potwierdzić prawdziwość hipotez dotyczących pobudzenia żywych organizmów do wzrostu dzięki przedostawaniu się żelaza do wód. Nie zanosi się jednak, aby topnienie lodowców kiedykolwiek uznamy za pozytywny proces, ponieważ straty ponoszone przez Ziemię są ogromne.
Jak zapobiec topnieniu lodowców?
Mogłoby się wydawać, że jedynym rozwiązaniem byłoby ograniczenie niszczenia klimatu przez ludzi. Wiemy jednak, że jest to niemożliwe. Z pewnością nie da się zmienić myślenia oraz przyzwyczajeń wszystkich mieszkańców Ziemi w jeden dzień, chociaż to piękna wizja. Specjaliści próbują zatem stworzyć alternatywy, które zapobiegną całkowitemu topnieniu lodowców.
Najpopularniejsze pomysły to m.in. odprowadzenie i zatrzymanie lub głębokie zamrożenie wody, która znajduje się między podłożem a skałami. Ciekawym rozwiązaniem byłoby również podparcie półek lodowych sztucznymi wyspami czy wybudowanie tam podwodnych. Są to idee, które mogłoby w jakimś stopniu naprawić aktualną sytuację.
Nie oznacza to jednak, że każdy z nas nie ma już wpływu na stan lodowców i ich topnienie w kolejnych latach. Aby ograniczyć ocieplanie klimatu, które ma niebagatelny wpływ na planetę, powinniśmy zastosować się do kilku kroków. Podejmując taką dyskusję, zapewne znajdą się głosy mówiące o tym, że nie istnieje szansa, by absolutnie każdy człowiek codziennie starał się o poprawę sytuacji klimatycznej.
Pamiętajmy jednak, że zmiana zaczyna się od nas samych. W trosce o środowisko naturalne, w tym o lodowce właśnie, możemy na przykład ograniczyć spalanie paliw kopalnych. W praktyce to poruszanie się pieszo, hulajnogą lub rowerem lub korzystanie z komunikacji miejskiej.
Chcąc poprawić sytuację związaną z globalnym ociepleniem, pomyślmy o zmianach w ogrzewaniu naszego mieszkania. Wystarczy obniżyć temperaturę o jeden czy dwa stopnie, aby znacząco zmniejszyć emitowany do atmosfery dwutlenek węgla. Czymś, co również wiąże się z pewnymi oszczędnościami domowymi, jest zminimalizowanie użycia energii elektrycznej – jeśli możesz, nie zapalaj wszystkich świateł, stosuj energooszczędne żarówki i wyłączaj to, z czego nie korzystasz. Każdy mały gest wpływa na przyszłość naszej planety.
